آیین گشایش «کرسی بازخوانی مشروح مذاکرات قانون اساسی»، با هدف مطالعه ریشه‌ها و منطق تاریخی شکل‌گیری نهادهای سیاسی در دانشگاه شیراز برگزار شد.

به‌گزارش روابط‌عمومی دانشگاه شیراز، افتتاحیه کرسی بازخوانی مشروح مذاکرات قانون اساسی، به‌همت مرکز مطالعات حکمرانی اساسی پژوهشکده حکمرانی دانشگاه شیراز با همکاری پژوهشکده شورای نگهبان، روز دوشنبه ۷ آبان‌ ۱۴۰۳، در تالار حکمت دانشگاه شیراز برگزار شد.

در این مراسم پیام آیت‌الله العظمی ناصر مکارم‌شیرازی و آیت‌الله سیدمحمد خامنه‌ای از اعضای مجلس خبرگان بررسی نهایی قانون اساسی قرائت شد و دکتر عباسعلی کدخدایی عضو حقوقدان و رئیس پژوهشکده شورای نگهبان، دکتر هادی طحان‌نظیف عضو حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدصدرالله رجایی‌نسب، رئیس‌کل دادگستری استان فارس، دکتر محمد مؤذنی، رئیس دانشگاه شیراز و دکتر محمد جواهری طهرانی، رئیس پژوهشکده حکمرانی دانشگاه شیراز نیز در این مراسم سخنرانی کردند.

ارائه واحد درسی واحد درسی «مشروح مذاکرات خوانی قانون اساسی» در دانشگاه شیراز

رئیس پژوهشکده حکمرانی دانشگاه شیراز در آغاز ضمن خیرمقدم‌گویی به حاضران، کرسی بازخوانی مشروح مذاکرات قانون اساسی را حلقه مفقوده آموزش و پژوهش در دانشکده‌های حقوق و علوم سیاسی عنوان کرد و توضیح داد: مشروح مذاکرات قانون اساسی را می‌توان پیوست هویتی، فلسفی، تاریخی و فقهی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قلمداد کردد که متأسفانه در 5 دهه گذشته، آموزش و تحقیقات در دانشکده‌های حقوق، بدون توجه به این پیوست هویتی مهم و منقطع از بنیادهای اصیل منجر به شکل‌گیری این قانون انجام شده است، تاجایی‌که خالی از حقیقت نیست اگر بگویم رویکرد پوزیتیویستی و حتی لفظ‌گرایانه در حوزه فهم قانون اساسی وجه غالب آموزش‌های حقوقی، علوم سیاسی، و حتی حکمرانی بوده است.

دکتر محمد جواهری طهرانی با اشاره به اینکه کرسی بازخوانی مشروح مذاکرات قانون اساسی، به‌همت پژوهشکده حکمرانی و دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز و با حمایت شورای نگهبان، کرسی بازخوانی مشروح مذاکرات قانون اساسی برای اولین‌بار در کشور، در دانشگاه شیراز تأسیس شده است، خبر داد: در این کرسی دانشجویان به‌صورت هفتگی و با حضور اساتید متخصص به بازخوانی، فهم و تحلیل قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در چارچوب منظومه فکری نویسندگان این قانون در مجلس بررسی نهایی قانون اساسی خواهند پرداخت.

به‌گفته‌ی رئیس دانشکده حقوق و وعلوم سیاسی دانشگاه شیراز، با هماهنگی انجام شده دانشجویان شرکت‌کننده در این کرسی گواهی‌های مورد تأیید دانشگاه شیراز و شورای نگهبان دریافت خواهند کرد و از این به بعد، یکی از مهم‌ترین موارد رزومه دانشجویان ایرانی می‌تواند دریافت این گواهی باشد که نشانگر فهم و احاطه ایشان به مبانی و مبادی هویتی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است.

وی افزود:: همچنین با هماهنگی انجام شده، از ترم آتی دانشجویان کارشناسی حقوق نیز می‌توانند با گرفتن واحد درسی، مشروح مذاکرات خوانی قانون اساسی، این دوره‌ی مهم علمی را در قالب سه واحد درسی اختیاری دوره کارشناسی بگذرانند.

آیت‌الله مکارم شیرازی: بازخوانی قانون اساسی سودمند است

در پیام مکتوب آیت‌الله‌العظمی مکارم شیرازی نیز خطاب به افتتاحیه «کرسی بازخوانی مشروح مذاکرات قانون اساسی»،  آمده است:

«در آغاز لازم است از همه‌ی دست‌اندرکاران و شرکت‌کنندگان در این نشست علمی تشکر و قدردانی نمایم؛ امیدوارم این برنامه به اهداف عالی خود دست یابد.

ضرورت وجود قانون در جوامع بشری قابل تردید نبوده و جامعه با آن نظم و انتظام می‌یابد، در نگاه اندیشمندان حفظ نظم جامعه و دوری از هرج و مرج، زمینه‌ساز و شرط وصول به پیشرفت، رشد و ارتقای زندگی دنیوی و سعادت اخروی به شمار می‌آ‌ید و همانگونه که دقت و مراقبت بر اجرای صحیح قانون، دارای اهمیت است، تدوین صحیح قوانین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد؛ زیرا وضع قوانین واقع‌گرا، سودمند، قابل اجرا و دقیق، اسباب آسایش جامعه و جلوگیری از قانون‌گریزی را فراهم می‌آورد.

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران حاصل همفکری و مشارکت جمع زیادی از صاحب‌نظران و اندیشمندان است که فراز و فرودهای فراوانی در هنگام تصویب قوانینِ آن و همچنین در مجلس بازنگری وجود داشت و نگاه به گذشته کشور، چشم‌انداز آینده و آسیب‌های موجود، نیاز به دقت و اتقان در تدوین و تصویب این قانون را دوچندان می‌کرد، لذا اکنون که سالیانی است از تدوین قانون اساسی گذشته، بازخوانی آن برای محققان و پژوهشگران، سودمند و پربهره بوده و فهم درست مواد و بندهای این قانون، کشف مقاصد و منویات قانون‌گذار، درک روح حاکم بر این قوانین و تحقیق و پژوهش حول آن، تلاشی مبارک و قابل تقدیر می‌باشد.

اینجانب ضمن آرزوی توفیق برای اعضای علمی، اساتید و دانشجویان دانشگاه شیراز و تمامی شرکت‌کنندگان و همچنین عموم مردم با ایمان فارس بار دیگر از تلاش‌های صورت گرفته تشکر می‌نمایم و از خداوند متعال صحت و سلامتی همگان را خواستارم».

برای فهم دقیق قانون اساسی باید به مشروح مذاکرات مراجعه کرد

دکتر هادی طحان‌نظیف، عضو حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان نیز در افتتاحیه کرسی بازخوانی مشروح مذاکرات قانون اساسی در دانشگاه شیراز، ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدا اظهار داشت: رژیم‌صهیونیستی از سالیان گذشته تاکنون در حق مردم مظلوم غزه و لبنان جنایات بیشماری مرتکب شده است. شهادت بیش از ۴۲ هزار نفر و مجروحیت ۱۰۰هزار نفر طی یک سال گذشته فقط یک آمار نیست، بلکه گرفتن جان انسان‌هایی است که به دنبال حقوق اولیه خود بودند.

وی با اشاره به سانسورهای خبری جنایات رژیم صهیونیستی در برخی از رسانه‌های غربی، عنوان کرد: آنچه از جنایات رژیم‌صهیونیستی در رسانه‌ها مشاهده می‌کنیم نیز با تلاش و مجاهدت خبرنگاران حقیقت‌جو صورت می‌گیرد. حمله به خبرنگاران و شهادت آنها توسط صهیونیست‌ها نیز این پیام را متبادر می‌کند که نمی‌خواهند از حجم جنایت‌های آنها در این منطقه به دنیا مخابره شود. البته مردم دنیا و آزادگان جهان بیدار هستند و صحنه‌ها را مشاهده می‌کنند. سکوت مدعیان حقوق بشر که سال‌ها دم از حقوق بشر می‌زدند، نیز نشان‌دهنده دروغ بودن ادعای آن‌هاست.

دکتر طحان‌نظیف با بیان اینکه استان فارس و شهر شیراز این روزها به عِطر شهیده معصومه کرباسی معطر شده است، بیان کرد: شهیده کرباسی موجب افتخار استان فارس و دانشگاه شیراز است. چند جمله‌ای که فرزند بزرگوار این شهید در محضر رهبر معظم انقلاب بیان کرد، بسیار درس‌آموز و نشان‌دهنده افق دید این عزیز بود. از دامان چنین والدینی، چنین فرزندان با بصیرتی رشد کرده و تربیت یافتند.

سخنگوی شورای نگهبان با بیان اینکه دانشگاه شیراز باید به تربیت نخبگانی همچون شهیده کرباسی ببالد، تأکید کرد: شهادت شهیده کرباسی این پیام را به اذهان متبادر می‌کند که بانوان نیز می‌توانند پابه پای مردان در عرصه‌های جهاد و مقاومت ایفای نقش کنند.

 این عضو حقوقدان شورای نگهبان در ادامه صحبت‌هایش، افتتاحیه کرسی بازخوانی مشروح مذاکرات قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در دانشگاه شیراز را یک اتفاق ابتکاری و خوشایند توصیف کرد و گفت: کرسی بازخوانی مشروح مذاکرات قانون اساسی یک رویداد ملی است و محدود به یک جمع نخواهد بود. اینکه مبدأ آغاز این رخداد فرخنده، دانشگاه شیراز است، جای قدردانی دارد و با توجه به جایگاه ممتاز این دانشگاه در نظام آموزش عالی کشور، امیدواریم این اتفاق خوب به کل کشور سرایت پیدا کند.

دکتر طحان‌نظیف پیشنهاد داد: سعی شود آحاد مردم در جلسات کرسی بازخوانی مشروح مذاکرات قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران حضور یابند؛ چراکه این مباحث بسیار ارزشمند است.

وی با بیان اینکه بایستی حرکتی در مجامع دانشگاهی برای ترویج قانون اساسی صورت بگیرد، خاطرنشان کرد: در پژوهشکده شورای نگهبان از رویدادها و اقدامات برای ترویج قانون اساسی حمایت خواهد شد. مراجعه عموم مردم به قانون اساسی کم است و باید از هر فرصتی استفاده کرد تا قانون اساسی ترویج یابد.

این استاد دانشگاه اظهار داشت: از درگیر شدن دانشجویان با موضوعات واقعی کشور نباید ترسید و اتفاقاً اگر دانشجویان را درگیر موضوعات اصلی کشور نکنیم، شاید مباحث فرعی دیگری برای دانشجویان مطرح شود. دانش‌های نظری را باید در عرصه عمل محک زد. روسای دادگستری‌ها باید در دانشکده‌های حقوق حضور یابند و  تردد داشته باشند تا شاهد ارتباط بین دادگستری‌ها و دانشکده‌های حقوق باشیم.

از همین رو سخنگوی شورای نگهبان به اقدامات انجام شده از سوی پژوهشکده شورای نگهبان اشاره کرد و گفت: رویداد شبیه‌سازی شورای نگهبان در شش نوبت برای دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه برگزار شد و نتایج بسیار خوبی به همراه داشت. هرکجا که دانشجویان را با موضوعات واقعی مواجه کرده‌ایم، پیشرفت داشتیم.

اهمیت بازخوانی مشروح مذاکرات قانون اساسی

دکتر طحان‌نظیف سپس با طرح این سوال که چرا بازخوانی مشروح مذاکرات قانون اساسی اهمیت دارد؟ گفت: اگر به زمان پیروزی انقلاب اسلامی برگردیم، مشاهده می‌کنیم که مردم بنا دارند آرمان‌ها و اهداف نظام جمهوری اسلامی محقق شود که لازمه این موضوع، استمرار نظام سیاسی متناسب با آرمان‌هاست. این موضوعات در قانون اساسی نمود پیدا کرده و در مقدمه آن به خوبی بیان شده است.

وی تصریح کرد: امام خمینی (ره) به اعضای نخستین مجلس خبرگان رهبری توصیه‌های مهمی داشتند که آن توصیه‌ها سرلوحه کار نویسندگان قانون اساسی قرار گرفت.

این مقام مسئول با بیان اینکه نگارش یک قانون اساسی که بر مبنای اسلام و درآمیخته با ساختارهای مدرن باشد، یک اتفاق تاریخی است، تأکید کرد: نخستین مجلس خبرگان، نگارش قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را رقم زد. این قوانین گنجینه گرانقدر هستند که کمتر به آن مراجعه شده است. درصورتی که همه شهروندان ایرانی باید نسبت به آن آگاه باشند.

این عضو حقوقدان شورای نگهبان عنوان کرد: در جلسات تدوین قانون اساسی تضارب جدی آرا صورت گرفت. نمایندگان مجلس با آرای مستقیم مردم انتخاب شدند. نمایندگان مخالف و موافق یک موضوع به صورت جدی مباحثه کردند. در فضای عمومی جامعه نیز نگارش قانون اساسی مورد بحث بود. علاوه بر صداوسیما، عده‌ای با عنوان تندنویس در جلسات حضور داشتند که مشروح مذاکرات را به رسانه‌ها و مردم منتقل می‌کردند.

سخنگوی شورای نگهبان، عملیاتی کردن شعارهای انقلاب اسلامی را یکی از دستاوردهای تدوین قانون اساسی برشمرد و افزود: تدوین قانون اساسی مبتنی بر اهداف انقلاب اسلامی و اندیشه‌های اسلام ناب محمدی از سوء‌استفاده مخالفان و دشمنان این نهضت الهی جلوگیری کرد.

قانون اساسی مهم‌ترین سند مطالبه‌گری دانشجویان

دکتر طحان‌نظیف با بیان اینکه بازخوانی مشروح مذاکرات قانون اساسی مقدمه‌ای بر فهم مشترک صحیح از قانون اساسی است، ادامه داد: مطالعه مشروح مذاکرات قانون اساسی نشان می‌دهد که مباحث کاملاً جدی بوده و تنظیم متن قانون به چه شکلی صورت گرفته است.

این عضو حقوقدان شورای نگهبان در ادامه سخنان خود این موضوع را مورد توجه قرار داد که تفسیر مراد مقنن نکته‌ای بسیار مهم است و حتی در برخی از تفاسیر، اعضای شورای نگهبان به مشروح مذاکرات به عنوان مراد مقنن اشاره داشته‌اند.

این مقام مسئول گفت: بازخوانی مشروح مذاکرات قانون اساسی مقدمه ایجاد مطالبه عمومی برای فعال کردن ظرفیت‌های قانون اساسی است. قانون اساسی مهمترین سند مطالبه‌گری در جنبش‌های دانشجویی است. سندی کامل‌تر و جامع‌تر از قانون اساسی که حقوق مردم و صلاحیت دستگاه‌ها را ذکر کرده باشد، وجود ندارد.

سخنگوی شورای نگهبان در بخش پایانی سخنان خود بازخوانی مشروح مذاکرات قانون اساسی را زمینه‌ساز ایجاد یا افزایش معرفت سیاسی دانست و گفت: کسی که مشروح را مطالعه کند،  نگاهی ویژه‌تر به شهید آیت‌الله بهشتی و شخصیت‌های کشور خواهد داشت و نسبت به قانون اساسی و جمهوری اسلامی ایران معرفت سیاسی بهتری پیدا می‌کند.

دکتر طحان‌نظیف در پایان ابراز امیدواری کرد که همه آحاد مردم در ترویج قانون اساسی به عنوان بالاترین سند حقوقی سیاسی کشورمان نقش داشته باشند.

«مشروح مذاکرات» تاریخ حقوق یک کشور است

رئیس پژوهشکده شورای نگهبان نیز در این مراسم با تأکید بر اینکه قانون اساسی باید در امور سیاسی و اجتماعی تبلور داشته باشد،گفت: صیانت روش‌های مختلفی دارد که در قانون اساسی آمده اما باید توجه داشت که زنده نگه‌داشتن مباحث قانون اساسی به صیانت از قانون اساسی کمک خواهد داشت.

دکتر عباسعلی کدخدایی عضو حقوقدان و رئیس پژوهشکده شورای نگهبان در ارتباط مجازی با شرکت‌کنندگان در افتتاحیه کرسی بازخوانی مشروح مذاکرات قانون اساسی در دانشگاه شیراز اظهار کرد: قانون اساسی یک سند بنیادین است که روابط افراد با دولت و حقوق افراد را تعیین می‌کند. قانون اساسی به عنوان نقشه راه برای مردم جامعه تعیین شده و اهمیتش بر کسی پوشیده نیست. همه کشورها امروزه به نوعی درگیر بحث قانون اساسی و حقوق اساسی و مباحث پیرامونی آن هستند.

وی اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، اولین گامی که برای استقرار نظام سیاسی برداشت، تدوین قانون اساسی بود. این اقدام با همت امام خمینی (ره) و بسیاری از بزرگان که امروز در خدمت آن‌ها نیستیم و باید به روح بلند آن‌ها درود بفرستیم و همچنین افرادی که امروز در قید حیات هستند و باید برای آن‌ها آرزوی سلامتی کرد، صورت گرفت.

دکتر کدخدایی اظهار کرد: ما مدعی هستیم که قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از بهترین قوانین اساسی دنیاست؛ چراکه شخصیت‌ها، فقها و حقوقدان‌های مهم و برجسته‌ای در تدوین این قانون نقش و اثر داشتند.

این عضو حقوقدان شورای نگهبان در ادامه‌ی این نکته را یادآور شود که صرف قوانین خوب نمی‌تواند راهگشا باشد؛ بلکه باید راه‌هایی برای صیانت، ترویج و اجرای آن به وجود دارد.

وی سپس درخصوص صیانت از قانون اساسی گفت: صیانت روش‌های مختلفی دارد که در قانون اساسی آمده است. اما باید توجه داشت که زنده نگه داشتن مباحث قانون اساسی به صیانت از قانون اساسی کمک خواهد کرد. هر روز زندگی کردن با قانون اساسی و تبلور آن در امور سیاسی و اجتماعی، یک روش مهم و اساسی برای صیانت است.

دکتر کدخدایی عنوان کرد: متاسفانه در دوره‌هایی نسبت به این موضوع غفلت صورت گرفت. در دوره تدوین قانون اساسی که ما به عنوان دانشجو درگیر این مباحث در شهر، دانشگاه و مراکز کاری بودیم و مشروح مذاکرات نیز در روزنامه‌ها منتشر می‌شد، می‌دیدیم که همه مردم درگیر مباحث حقوق اساسی و مذاکرات قانون اساسی هستند. حتی مردم با نمایندگان ارتباط داشتند و در این خصوص مکاتبه می‌کردند. مشارکت مردم در تدوین قانون اساسی بسیار برجسته بود.

وی افزود: اما در سال‌های بعد چندان به مباحث قانون اساسی پرداخته نشد. خوشبختانه در دو دهه اخیر مباحث مربوط به قانون اساسی به خوبی در دانشگاه‌ها و کشور مطرح می‌شود. کارهای ارزشمندی هم انجام شده که به طور نمونه می‌توان به همین کرسی ایجاد شده در دانشگاه شیراز اشاره کرد.

رئیس پژوهشکده شورای نگهبان تأکید کرد: لازم است درباره مذاکرات گذشته بحث شود و نظرات جدید نیز موردتوجه قرار گیرد؛ این موضوع به زنده بودن حقوق اساسی و قانون اساسی کمک خواهد کرد و دانشجویان را با موضوعات حقوق اساسی و قانون اساسی بیش از پیش آشنا می‌کند. باید بتوان مباحث حقوق اساسی را در همه سطوح تبلیغ کرد. در سطح پژوهشگران و صاحبنظران کارهای خوبی انجام شده است. اما آیا در سطح کودکان و نوجوانان که برخی از کشورها اقدامات مهم و اثرگذاری انجام دادند، کاری صورت گرفته است؟ امیدواریم در این زمینه اقداماتی انجام شود.

دکتر کدخدایی در بخش دوم صحبت‌هایش اظهار داشت: مشروح مذاکرات نقش مهمی در تاریخ تقنین و حقوق اساسی دارد. مشروح مذاکرات بخشی از تاریخ حقوق هر کشوری است. همه نهادها، سازمان‌ها و کشورها وقتی سند مکتوبی را به تصویب می‌رسانند، مشروح مذاکرات را نگه می‌دارند و در تفسیرها و ابهام‌ها مورد رجوع قرار می‌دهند.

وی سپس عنوان کرد: در بحث تفسیر قوانین نظرات مختلفی وجود دارد که باید موردتوجه قرار گیرد. تفسیر هر قانون مستلزم برداشت صحیح از آن است و باید به محورهای مختلفی توجه کرد. دو نظریه‌ مهم در بحث تفسیر وجود دارد؛ نخست اینکه قصد قانون‌گذار ملاک است و باید بدان مراجعه کرد. دوم اینکه نص قانون ملاک است؛ یعنی ظهور الفاظ حجت است. اینگونه افراد استناد به سوابق تاریخی را اشتباه می‌دانند و همچون قاضیان آمریکایی می‌گویند که ما باید به حکومت قانون و نه مشروح مذاکرات بازگردیم.

رئیس پژوهشکده شورای نگهبان تأکید کرد: نص قانون در جایی که ظهور دارد، روشن است و ابهام ندارد، می‌تواند مورد رجوع قرار گیرد، اما در جایی که ابهام دارد، نمی‌توان برداشت صحیحی از آن داشت. لذا مشروح مذاکرات کمک‌کننده است. مشروح مذاکرات اعتبار حقوقی ندارد اما نمی‌توان آن را نادیده گرفت. توجه به قصد و نیت قانون‌گذار مهم است. البته باید به ظهور و الفاظ توجه کرد. نگاه به شرایط و اقتضائات زمانی هم باید داشته باشیم.

وی با بیان اینکه همه این بدان معنا نیست که تفسیری خلاف نص قانون داشته باشیم، گفت: اگر به نص قانون، شرایط زمانی و مشروح مذاکراتی که در رابطه با یک قانون وجود دارد، توجه کنیم، می‌توانیم برداشت صحیحی داشته باشیم. در غیر این صورت به انحراف خواهیم رسید و صیانتی صورت نخواهد گرفت.

مشروح مذاکرات لازمه برداشت صحیح است

دکتر کدخدایی بار دیگر تصریح کرد که مشروح مذاکرات در برداشت صحیح و دقیق کمک‌کننده هستند و اینکه به طور مطلق گفته شود مشروح مذاکرات، چندان قابل استفاده نیست، صحیح نمی‌باشد. بلکه عدم استفاده از مشروح مذاکرات است، ممکن است ما را از برداشت صحیح منحرف کند.

این عضو حقوقدان شورای نگهبان با طرح این سوال که آیا هر برداشتی از مشروح مذاکرات را می‌توان کمک‌کننده دانست؟ بیان داشت: همخوانی برداشت با متن مصوب مهم است. در مشروح مذاکرات آن نظری که منجر به تصویب متن می‌شود، می‌تواند مورد ملاک و حجت قرار بگیرد؛ نه نظراتی که مخالف با متن فعلی است. ضمن اینکه همگامی با چارچوب‌های نظام‌های سیاسی نیز موردتوجه است.

وی اظهار کرد: برخی از تفاسیر و آرایی که قضات بین‌المللی در نهادهای مختلف صادر می‌کنند، محدود به چارچوب‌های ارزشی آن جامعه است. بنابراین نظر برداشتی باید در چارچوب ارزش‌های جامعه نیز باشد.

دکتر کدخدایی در پایان صحبت‌هایش ابراز امیدواری کرد که اینگونه مباحث با کمک دانشگاه‌ها و مراکز علمی در بین پژوهشگران و دانشجویان علاقه‌مند بسط داده و منجر به شناخت بهتر تاریخ حقوق جمهوری اسلامی ایران شود.

حجت الاسلام والمسلمین سید صدراله رجایی‌نسب نیز در جمع دانشجویان دانشگاه شیراز با بیان اینکه یکی از واقعیت‌های حقوقی اثبات‌شده و منابع تکمیلی حقوق رویه قضایی و دکترین و اندیشه‌های حقوقی است که نقشی همپایه و همسان با مهم‌ترین منابع حقوقی یعنی قانون دارد، گفت: تفسیر به‌منظور برداشت از مقصود قانون‌گذار و فهم معنی درست و صحیح، یک قاعده حقوقی است که به امری کاربردی در علم حقوق مبدل شده است.

 رئیس‌کل دادگستری استان فارس با اشاره به "تفسیر قانونی" و "تفسیر قضایی" گفت: تفسیر قانون که تفسیر قانون اساسی است بر پایه اصل 98 قانون اساسی توسط شورای نگهبان صورت می گیرد و بر خلاف نظام های حقوقی دیگر که دادگاه قانون اساسی این وظیفه را بر عهده دارد در نظام حقوقی ما این وظیفه بر عهده شورای نگهبان به عنوان مرجعی مستقل و خارج از تشکیلات قوای سه گانه گذاشته شده است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به "تفسیر قضایی" و اشاره به اختیار حاصل از اصل 73 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران پرداخت و افزود: این تفسیر توسط دادرسان در مقام تمیز و تفکیک‌کننده حق از قانون صورت می‌گیرد.
 رئیس کل دادگستری استان فارس با بیان اینکه این تفسیر هر چه دقیق تر و کامل تر باشد خود ایجاد کننده رویه های قضایی در محاکم خواهد بود گفت: اجرایی شدن قانون از طریق رویه قضایی است که جامه عمل به خود می‌پوشد.

حجت الاسلام‌والمسلمین رجایی نسب در ادامه با اشاره به اینکه رویه قضایی با توجه به پویا بودن آن نه تنها در نظام حقوقی نانوشته اصل است بلکه در نظام های حقوقی نوشته نیز پایه و اساس وضع و یا اصلاح بسیاری از قوانین توسط مقنن است، گفت: در روش شناسی حقوق به دادرسان آموخته می شود که در مواجهه با موارد ابهام، اجمال، تعارض و سکوت قانون دست به تفسیر بزنند که در این میان رجوع به مذاکرات مشروح قانون به عنوان یکی ازمنابع با اهمیت مورد استفاده و بهره برداری قرار می گیرد.

وی به تفسیر حقوقدانان به معنای عام و قضات به معنای خاص از قوانین به عنوان جنبه های ارشادی اشاره کرد و خاطر نشان ساخت: علی رغم اینکه این تفسیر ها در نظام حقوقی ایران قابل استناد نیست و تنها جنبه ارشادی دارد، اما در بسیاری از موارد چشمان تیزبین قانونگذار نظاره گر این امر است تا بازخورد دادرسان از محصول کار خود را در قالب تفسیر ملاحظه کند و در نتیجه دست به وضع قوانین جدید و یا اصلاح قوانین سابق بزند.

رئیس کل دادگستری استان فارس در ادامه به موضوع قانون اساسی به عنوان یک منشور بالادستی متقن و محکم اشاره کرد و با بیان اینکه قانون اساسی جمهوری سالامی ایران محصول افکار بکر و عقیده های ناب و بررسی های جدی و همه جانبه نخبگان در سال های آغازین انقلاب بوده است گفت: امروز قانون اساسی به عنوان یک قانون و منشور مترقی در اختیار ما قرار دارد.

حجت‌الاسلام والمسلمین رجایی نسب به نقش علمای بزرگ، نخبگان و اندیشمندان در تصویب قانون اساسی به‌عنوان یک منشور عظیم اشاره کرد و افزود: وقتی به مشروح مذاکرات قانون اساسی رجوع می شود؛ ملاحظه می کنیم که همه فروعات فقهی، حقوقی و علمی مد نظر قرار گرفته است و خروجی کار پس از ده ها جلسه و صد ها ساعت تبدیل به اصول مترقی قانون اساسی شده است که امروز در اختیار ماست.

وی در پایان"بازخوانی مشروح مذاکرات قانون اساسی" در دانشگاه شیراز و با همت اساتید و دانشجویان را اقدامی نو و بدیع خواند و افزود: بی تردید با ملاحظه نظرات، دیدگاه ها و مباحث تخصصی در مشروح مذاکرات قانون اساسی به دقت، تلاش و همه‌جانبه‌نگری نخبگان جامعه در نگارش قانون اساسی به‌عنوان یک سند بالادستی بیش از پیش پی خواهیم برد.
 رئیس کل دادگستری استان فارس در حاشیه‌ی این همایش نیز، ضمن استقبال از برگزاری نشست‌های علمی مشترک دادگستری و دانشگاه شیراز بر تقویت ارتباطات دوسویه و حضور مسئولان قضایی در جمع دانشجویان تأکید کرد.
 

آیت‌الله سیدمحمد خامنه‌ای: قانون اساسی مطابق فقه است

آیت‌الله سیدمحمد خامنه‌ای نیز پیام ویدیویی به این مراسم ارسال کرد که در ادامه مشاهده می‌کنید:

گزارش صداوسیمای مرکز فارس از نخستین کرسی بازخوانی مشروح مذاکرات قانون اساسی کشور در دانشگاه شیراز