به‌مناسبت روز ملی خلیج فارس، نشست تخصصی «خلیج فارس و اقتصاد دریامحور» در دانشگاه شیراز برگزار شد.
به‌گزارش روابط‌عمومی دانشگاه شیراز، مراسم گرامیداشت روز ملی خلیج فارس و نشست تخصصی «خلیج فارس و اقتصاد دریامحور»، روز دوشنبه ۱۷ اردیبهشت‌ماه، ازسوی مرکز مطالعات راهبردی خلیج فارس در آمفی‌تئاتر دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز برگزار شد.
دکتر محمد جواهری طهرانی، رئیس دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز در بخش افتتاحیۀ این نشست، ضمن عرض خیر‌مقدم‌‌گویی، درخصوص برگزاری نشستهای تخصصی در دانشگاه بیان کرد: این‌چنین برنامه‌ها‌یی فرا‌تر از مسائل فرهنگی، بایستی به حل مشکلات اساسی در حوزۀ تخصصی خود اهتمام ورزند و ارزش‌افزوده ایجاد کنند.
رئیس پژوهشکدۀ حکمرانی افزود: استادان و پژوهشگران پژوهشکدۀ حکمرانی دانشگاه شیراز آمادگی خود را برای همکاری با نهاد‌ها‌ی استانی و کشوری اعلام کرده‌اند و امید است در نشستهای بعدی شاهد گزارش‌ها‌ی مرتبط با این همکاری‌ها و آسیب‌شناسی آن‌ها باشیم.
سردار مرتضی زارع، رئیس کارگروه توسعه‌ی دریامحور نهاد نمایندگی ولی فقیه در استان فارس نیز در این مراسم، به‌عنوان نخستین سخنران، به موضوع «امنیت و توسعۀ پایدار در پرتو اقتصاد دریامحور» پرداخت و گفت: تا به امروز و پس‌از گذشت ۳۸سال از تأسیس نیروی دریایی، هم نیروی دریایی ارتش و هم نیروی دریایی سپاه به‌حدی از اقتدار و تکامل رسیده‌اند که سیادت و صیانت دریایی را در خلیج فارس و دریای عمان ایجاد می‌کنند.
وی ضمن تأکید بر اینکه تمامی تجهیزات در این حوزه ساخت داخل و بومی بوده است، گفت: در دنیا سه کشور آمریکا، استرالیا و ایران می‌توانند شناور با طول ۱۵۰متر را و با بدنۀ ساخت آلومینیوم بسازند؛ در بعد مسائل امنیتی و امنیت دریا خوشبختانه این تعامل سازنده و روزافزون میان مراکز دانشگاهی و نیروهای تامین‌کنندۀ امنیت دریایی وجود دارد و ما شاهد بوده‌ایم که ورود در این زمینه جهش‌های خوبی داشته است.
سردار زارع ادامه داد: در فهوای کلام مقام معظم رهبری، پنج محور راهبردی در توسعه‌ی دریاها می‌توان نام برد: توسعه‌ی اقتصاد، علم و فناوری، امنیتی، محیط زیست و فرهنگی. اهمیت نقش جمهوری اسلامی در خلیج فارس را می‌توان در صحبت‌های ژنرال آمریکایی جست‌وجو کرد که خلیج فارس را به یک کیسه تشبیه می‌کند که دهانه‌ی آن تنگه‌ی هرمز است و کسی که سه تنگه‌ی هرمز، باب‌المندب و کانال سوئز را در اختیار داشته باشد، اقتصاد دنیا را در دست خواهد گرفت که دو تنگه‌ی هرمز و باب‌المندب در اختیار جمهوری اسلامی ایران است.
رئیس کارگروه توسعه‌ی دریامحور نهاد نمایندگی ولی فقیه در استان فارس در پایان، ضمن تأکید بر اهمیت امنیت پایدار و تاثیر مستقیم آن در پیشرفت و توسعۀ همه‌جانبه‌ی کشور، نگاه جدی‌تر و کارشناسی‌تر در این حوزه را از مسئولان اجرایی خواستار شد.
دکتر جعفر قادری، عضو هیئت‌علمی گروه اقتصاد دانشگاه شیراز هم در این برنامه به موضوعِ «اقتصاد دریامحور در سیاست‌های ابلاغی و برنامه هفتم توسعه» پرداخت و با اشاره به تأکید مقام معظم رهبری و اهمیت توسعه دریامحور در برنامه‌های پنجم و هفتم توسعه، اقدام در این زمینه را حلال مشکلات عمده کشور ازجمله وابستگی به پروتئین، خشکسالی، مشکلات اقتصادی و... دانست.
وی با اشاره به حمل‌ونقل دریایی، استفاده از ظرفیت دریاها در زمینه‌های مختلف را عامل اثرگذاری و اهمیت جزایر ما در منطقه دانسته و به تأثیر این عامل در حل مشکلات مردم بومی آن منطقه پرداخت.
نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی، با بیان این نکته که اکثر شهرهای پرجمعیت جهان در کنار دریاها ایجاد شده‌اند؛ بر اهمیت دسترسی و ایجاد مناطق آزاد تجاری هر استان در کنار دریاها انتقال خطوط آبی برای مصارف کشاورزی، روزمره و... به استان‌های غیرهم‌جوار تأکید کرد.
دکتر سیدمحمدکاظم سجاد‌پور، استاد دانشکدۀ روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه نیز پیرامون موضوع «بر‌آمدن دریاها در سیاست بین‌الملل معاصر (ماهیت و پیامد‌ها)» سخن گفت و به نسبت میان خلیج فارس و سیاست بین‌الملل پرداخت.
وی ایران را کشوری بین‌المللی دانست که سرنوشت آن با جهان به یکدیگر گره خورده است و افزود: «چگونگی رابطۀ میان ایران و جهان به ادراک این کشور برمی‌گردد».
این استاد دانشگاه سخنرانی خود را بر مبنا‌ی سه موضوع مهمِ: ادراک تاریخی از نظام دریایی جهان، مبنا‌ی نظام جهانی دریایی و جهت نظام بین‌الملل در حوزۀ دریا ارائه داد.
دکتر سجاد‌پور عنوان کرد: اهمیت دریاها در طول تاریخ بر کسی پوشیده نبوده و نیست و در پانصدسال گذشته نیز تسلط بر خلیج فارس به معنا‌ی کنترل جهان بوده است.
وی اظهار کرد: مسألۀ مهم درزمینه خلیج فارس نامتقارن‌بودن ساختاری در این منطقه است که شامل حوزۀ جغرافیایی، اقتصادی، توسعۀ اجتماعی و... می‌شود.
در پایان، استاد دانشکدۀ روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه، ایران را کنشگر‌ی دریایی دانست و از اهمیت نگاهی ترکیبی به این حوزه سخن گفت.
دکتر عبدالرسول خیراندیش، استاد تاریخ دانشگاه شیراز هم به‌عنوان یکی دیگر از سخنرانان این مراسم، به موضوع «خلیج‌فارس و آبادانی آن در سده‌های میانی» پرداخت و عنوان کرد: قرن حاضر قرن اقیانوس آرام است. وی تأکید کرد: مادامی که هدف غایی ما در اقتصاد، زمین باشد و به سمت اقتصاد دریا حرکت نکنیم؛ بسیاری از مشکلات اقتصادی در کشور ما حل نخواهند شد.
استاد تاریخ دانشگاه شیراز با اشاره به تاریخ قرن دوم هجری تا ۵۰ سال قبل از صفویه این دوره را دوره شکوه دریایی دانست که با ورود اسلام و مهاجرت اجباری زرتشتیان به سمت دریا آغاز و این مهاجرت اجباری باعث پیشرفت اقتصادی و دریایی خلیج‌فارس توسط زرتشتیان شد.
استاد تاریخ دانشگاه شیراز اظهار کرد: ما هنوز نتوانستیم به پیشرفت دریایی آن زمان نزدیک شویم و برای حرکت به سمت آن باید از تأکید بر اقتصاد زمین کاسته و به سمت توسعه دریایی حرکت کنیم.
دکتر مهدی رزم‌آهنگ، عضو هیئت‌علمی و مدیرگروه اقتصاد بین‌الملل مرکز پژوهش‌ها‌ی مجلس هم در این مراسم سخنان خود را با موضوعِ «اقتصاد دریامحور و باز‌تعریف نقش ایران در عرصۀ بین‌الملل» با محوریت «زیست‌نفتی» آغاز کرد.
وی بیان کرد: تا پیش از اعمال تحریم‌ها‌ی گسترده علیه جمهوری اسلامی ایران این کشور به صادرات نفت و دریافت ارز جهان‌روا می‌پرداخت؛ اما از زمان خیزش جمهوری خلق چین در شرق آسیا ایالات متحدۀ آمریکا برای مقابله با این قدرت بزرگ نیاز به ازبین‌بردن قدرت بر‌تر غیر‌همسو با خود در خاورمیانه داشت و راه‌حل آن را در تحریم دید.
این عضو هیئت‌علمی معتقد بود: تأمین نیاز‌ها‌ی فرا‌مرزی ایران به‌کمک فروش نفت باعث شد تا گسستی میان این کشور و تاریخ و جغرافیا‌ی آن ایجاد شود و این نشان از فهم غیر‌دقیق از محور‌ها‌ی قدرت ملی است.
وی در پایان، به مقایسۀ نگاه «توسعۀ منطقه‌ای به‌مثابۀ زدودن گرد فقر از نواحی ساحلی» و دیدگاه «کنش کریدور‌ی و اتصال به کمربند‌ها‌ی اقتصادی» پرداخت و سیستم حکمرانی مبتنی بر زیست‌نفتی در ایران را نقد کرد.
دکتر حسن شیخ‌نیا، معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری فارس هم در مراسم گرامیداشت روز ملی خلیج فارس سخنان خود را با موضوع «واکاوی نقش اقتصاد دریا در توسعه پایدار استان فارس» ارائه کرد و در در این نشست، ابتدا بر تربیت نیروی‌های انسان کارآمد و متخصص در بخش‌های مختلف صنعتی و .. تأکید کرد.
وی همچنین تأکید فراوانی بر توسعه حمل و نقل دریایی داشت و معتقد بود، این امر کمکی شایان به توسعه پایدار و کاهش هزینه‌ها می‌کند.
دکتر خلیل‌اله سردارنیا، استاد علوم سیاسی دانشگاه شیراز نیز پیرامون موضوعِ «بایسته‌های جامعه‌شناختی و سیاسی توسعه‌محور در خلیج فارس» با محوریت جامعه‌شناسی سیاسی سخن گفت..
وی مسأله توسعه را کیفی دانسته و معتقد بود: جدا از بحث ژئوپولیتیک باید به مسأله ژئوکالچر و ژئواکونومیک، بیشتر توجه کرد.
وی در ادامه بر ایجاد یک همکاری صمیمی منطقه‌ای در خلیج فارس اشاره کرد و گفت: باید کنفرانس‌های متعددی، جدا از هرگونه کینه و بحثی میان کشورهای منطقه تشکیل شود.
