رصدخانه ابوریحان بیرونی توسط آقای دکتر یوسف ثبوتی و با همکاری آقای دکتر فرانسیس گانین (ادوارد) در سال ۱۳۵۴ راه‌اندازی و تأسیس شد و فعالیت‌های این مرکز کم و بیش در طول سه دهه گذشته ادامه داشته است. از جمله اهداف این مرکز تحقیقاتی می‌توان انجام تحقیقات و رصدهای حرفه‌ای در زمینه نجوم و اختر فیزیک ذکر کرد. در این مرکز فعالیت‌های دیگر همچون آموزش و تعلیم دانشجویان، ترویج و اشاعه دانش نجوم و... در کنار اهداف فوق صورت می‌گیرد. تنها مرکز نجومی در ایران که می‌توان از لحاظ امکانات و توانایی با این مرکز رصدخانه‌ای مقایسه کرد، رصدخانه خواجه نصیرالدین طوسی دانشگاه تبریز میباشد. رصدخانه ابوریحان بیرونی دانشگاه شیراز فعال‌ترین مرکز رصدخانه‌ای کشور و نخستین رصدخانه پس از رصدخانه مراغه (قرن هشتم هجری) است که در ایران تأسیس شد و تاکنون در میان رصدخانه‌های فعال و حرفه‌ای جایگاه نخست را در زمینه تحقیقات و رصدهای نجومی به خود اختصاص داده است.
