در اواخر ژانویه ۲۰۲۴، هیئتی بلندپایه از دانشگاه معدن سنت پترزبورگ، به دعوت دانشگاه شیراز، یک هفتۀ کاری را در پایتخت فرهنگی ایران اسلامی، شیراز، سپری کردند. مدیران، دانشمندان و استادان جوان این هیئت، به‌طور دقیق روش‌شناسی سیستم آموزشی ایران و جنبه‌های علمی آن را بررسی کرده و از صنایع استان فارس بازدید کردند. همچنین، مذاکرات متعددی با نمایندگان دانشگاه، صنعت‌گران و کارکنان نهادهای دولتی انجام دادند.

اوج این سفر برگزاری مجموعه‌ای از سمینارهای علمی-کاربردی بود که در آن، طرفین دستاوردهای خود را در حوزۀ آموزش، ازجمله مدرن‌سازی سیستم تربیت مهندسان در چارچوب اصلاحاتی که در دانشگاه معدن انجام می‌شود و همچنین در زمینۀ پژوهش‌های علمی به اشتراک گذاشتند.

وزارتخانه‌های نفت و صنعت، معدن و تجارت ایران نیز ارائه‌هایی در مورد «نقاط مشترک احتمالی همکاری» انجام دادند.

در همان زمان، طرفین بر سر انجام تحقیقات گسترده در حوزۀ استخراج نفت و پتروشیمی، محیط‌زیست و استخراج منابع معدنی به توافق رسیدند. پس‌از بازگشت به روسیه، یک رقابت میان‌دولتی بین گروه‌های پژوهشی در چارچوب پروژه «جستجوی علمی هدفمند» برگزار و ۱۲ موضوع تحقیقاتی نویدبخش و مورد نیاز هر دو کشور تعیین شد.

سفرهای متقابل دانشمندان به کشورهای یکدیگر به رویدادی منظم تبدیل شده است. در یکی از این موارد، گروهی متشکل از سه نماینده از دانشگاه شیراز به سن‌پترزبورگ سفر کردند. هدف از این سفر، انجام آزمایش‌ها در آزمایشگاه‌های دانشگاه معدن بود.

به‌عنوان مثال، یکی از مسائل استراتژیک مهم مطرح شده، روش‌ها و ابزارهای تحلیل رژیم‌های غیرسینوسی برای اطمینان از کیفیت برق در سیستم‌های تأمین انرژی معادن در شرایط وجود تشدیدهای الکتریکی است. این موضوع ازسوی دانشمندان روسیه، به‌سرپرستی ولادیمیر سریکوف و از طرف ایران، به‌همت دکتر حیدر صامت، عضو هیئت‌علمی گروه مهندسی برق و کامپیوتر و زهرا بابایی، دانشجوی دکتری او بررسی می‌شود.

ولادیمیر سریکوف، دستیار گروه مهندسی برق و مکانیک برق در این زمینه توضیح داد: «هر مدار الکتریکی که از بارهای ظرفیت‌سنجی و القایی تشکیل شده باشد، یک یا چند فرکانس طبیعی دارد و زمانی‌که یکی از این فرکانس‌ها با فرکانس سیستم انرژی هم‌زمان شود، ممکن است تشدیدی ایجاد شود که در آن امپلی‌تودهای جریان و ولتاژ می‌توانند به مقادیر بحرانی برسند. چنین تشدیدی ممکن است در یک لحظه کل واحد تولیدی را از بین ببرد. گروه ما به‌ویژه روی مطالعه وقوع این پدیده تمرکز کرده است».

دکتر حیدر صامت هم در گفت‌وگو با فورپوست گفت: «تأثیرات تشدیدها به‌قدری ویرانگر است که حتی یک آزمایش واحد ممکن است باعث تخریب دستگاه آزمایشگاهی شود. اما به لطف فناوری‌های مدرن، ما قادر به استفاده از مدل‌سازی کامپیوتری هستیم. با این حال، بار غیرخطی به‌قدری غیرقابل پیش‌بینی است که برای مدل‌سازی دقیق، ویژگی‌های شیء خاص مورد مدل‌سازی نیاز است».

توسعۀ فعال صنعت نیمه‌رسانا باعث شده است که دستگاه‌های متعددی تولید شوند که بسیاری از فرآیندهای تکنولوژیکی را به‌طور قابل‌توجهی ساده کرده‌اند، مصرف انرژی در تولیدات را کاهش داده‌اند و میزان تولید محصول را افزایش داده‌اند. با این حال، تقریباً تمامی این دستگاه‌ها بار غیرخطی هستند که علت اصلی کاهش کیفیت برق است. در این راستا، در سراسر جهان الزامات کیفیت برق دشوارتر شده است و دانشمندان و متخصصان انرژی به‌طور فعال این مشکل را بررسی می‌کنند.

گروه دانشمندان درحال تجزیه و تحلیل مدارهای استاندارد سیستم‌های تأمین انرژی با بار غیرخطی و سیستم‌های خازنی هستند، مدارهای معادل آن‌ها را طراحی کرده و مدل‌سازی شبیه‌سازی انجام می‌دهند و راه‌های ممکن برای بهبود کیفیت برق و مقابله با تشدیدها را پیشنهاد می‌دهند.

یکی دیگر از زمینه‌های مهم تحقیقاتی، مطالعۀ پیشگیری از خروج شن از لایه‌های کم‌سیمان است که برای میدان‌های نفتی ایران اهمیت دارد.

امیرحسین خرم‌آبادی، کارشناس ارشد رشته مهندسی نفت دانشگاه شیراز، به سن‌پترزبورگ آمده است تا در مرکز علمی «آرکتیکا» با سرپرستی «دیمیتری تانانیخین»، استاد دپارتمان نفت و گاز دانشگاه معدن، در آزمایشگاه افزایش بازدهی نفت یک سری آزمایشات انجام دهد. او توضیح می‌دهد: «در جریان آزمایش، مدل‌ها ساخته می‌شوند که پروتوتایپی از مخزن نفتی ایران هستند. هدف از این تحقیقات، بررسی انواع فیلترهای موجود است که به روش‌های مکانیکی جلوگیری از خروج شن تعلق دارند، در دستگاه فیلتراسیون "autoflood-700" با تغییر پارامترهای دبی، نوع سیال و اندازه فیلتر، می‌توان خروج شن خاصی را ایجاد کرد که سپس با آنالایزر لیزری ذرات مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت».