دومین همایش بین‌المللی علوم انسانی و هویت ایرانیان آغاز به‌ کار کرد.

به‌گزارش روابط‌عمومی دانشگاه شیراز، آیین گشایش دومین همایش بین‌المللی علوم انسانی و هویت ایرانیان بعدازظهر سه‌شنبه 16 اردیبهشت، با حضور دکتر علی ربیعی، مشاور اجتماعی رئیس جمهور، دکتر حمید پارسانیا، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، هیئت‌رئیسه و جمعی از دانشگاهیان از داخل و خارج از کشور آغاز به کار کرد.

این مراسم که در تالار حکمت دانشگاه شیراز ترتیب یافت، با پیام تصویری حضرت آیت‌الله جوادی آملی آغاز شد.

اندیشمندان با حفظ روح اجتهاد و تفکر جوشان، به تربیت نسلی جدید بپردازند

آیت‌الله جوادی آملی با اشاره به نقش راهبردی تعلیم و تربیت اسلامی، از اندیشمندان خواستند که با حفظ روح اجتهاد و تفکر جوشان، به تربیت نسلی بپردازند که بتوانند ادامه‌دهندۀ مسیر چهره‌هایی چون بوعلی سینا باشند؛ کسانی‌که با تکیه بر استعداد درونی خود، بی‌نیاز از استاد و شاگرد، به قله‌های علم و اندیشه رسیدند.

ایشان بیان کردند: ما سهم بزرگی در حوزۀ نجف داریم؛ ما نجف را نجف کردیم، گرچه بزرگانی از عرب هم حضور داشتند. کتب اربعه را ما نوشتیم، فقه‌های اصیل را ما نوشتیم، کتاب‌های اصیل اصولی را ما نوشتیم. این هویت ماست و ما به این هویت افتخار می‌کنیم. ما را ائمه ما خوب تربیت کردند خوب پروراندند؛ فرمودند شما می‌توانید دریا باشید، حداقل می‌توانید چشمه باشید. حقیقت علم به معلوم است و آنچه در آسمان و زمین است معلوم شماست؛ یعنی کتاب شماست و می‌توانید یاد بگیرید و این ها مسخر شما هستند، نه مقسور شما. بنابراین این قدرت هست این سرمایه هست؛ هم باید و هم می‌توانیم. نمی‌توانیم در دستگاه ما نیست؛ آن کسی‌که این معلوم را آفرید، فرمود این رام شماست. نتیجه اینکه هویت ایرانی اسلامی ما از همین آیات کمک گرفته است.

انجمن‌های علمی در کمیسیون‌های دولت مشارکت می‌کنند

مشاور اجتماعی رئیس جمهور نیز در افتتاحیه همایش علوم انسانی و هویت ایرانیان در دانشگاه شیراز، خبر داد: نحوۀ مشارکت انجمن‌های علمی مختلف در کمیسیون مشابه خود، در حال طراحی است.

دکتر علی ربیعی افزود: علوم انسانی به‌ویژه علوم اجتماعی در دهه‌های اخیر مورد بی‌مهری قرار گرفته و از سوی دیگر، بی‌توجهی به یافته‌های علوم انسانی و اجتماعی و شنیده نشدن صدای آن‌ها بن‌بست‌های بسیاری را ایجاد خواهد کرد؛ جامعۀ ما امروز در دام مسیرهای طی شده بسیاری قرار گرفته و بخش بزرگی از آن ناشی از توجه نکردن به یافته‌های علوم انسانی است.

وی با بیان اینکه حل بسیاری از مسائل، دشوار، هزینه‌بر و زمان‌بر است، ادامه داد: امروز از ناترازی در عرصه‌های مختلف سخن گفته شده، اما از ناترازی در سرمایه اجتماعی و به هم خوردن کارکرد نهادهای اجتماعی سخنی گفته نمی‌شود؛ یکی از ناترازی‌هایی که همین امروز در ایران با آن مواجه هستیم، ناترازی در ارزش‌های رسمی و ارزش‌های جاری در میان مردم است.

دکتر ربیعی اضافه کرد: سیاست‌های تولیدشده ناشی از ارزش‌های رسمی با ارزش‌های جاری در میان مردم تعارض‌آمیز شده است؛ این‌ها مسائل مهمی هستند که علوم انسانی باید به آن‌ها پاسخ دهد.

او گفت: بخشی از الزامات این پاسخ‌گویی نیازمند اصلاح درون ساختاری است و بخش دیگر به این مساله بر‌می‌گردد که علوم انسانی یا در مرحلۀ ترجمه و ترویج علم ایستاده یا فراتر رفته و به شالوده‌شکنی رسیده است.

دکتر ربیعی افزود: علوم انسانی در این حالت دوگانه نمی‌تواند خود را در مسائل دخیل کند و همین مساله سبب شده که ساخت قدرت به این علوم، بی‌اعتنا شود.

مشاور رئیس جمهور با بیان اینکه پویش‌های نظری علوم اجتماعی کمتر معطوف به حل مساله بوده، اظهار کرد: امروز، «دیگری ساختن دولت از ساحت علم» رخ داده در‌حالی‌که هنر علوم انسانی این است که همراه با نقد، راه‌گشا، آینده‌نگر و حل‌کننده مسائل کشور باشد.

او تأکید کرد: باید تلاش کنیم که علوم انسانی از محافظه‌کاری و ترجمه فاصله بگیرد و دیدگاه‌های علوم انسانی و اجتماعی در سیاست‌گذاری جاری شود.

دکتر ربیعی اظهار کرد: همایش علوم انسانی و هویت ایرانیان که با حضور پژوهشگرانی از سراسر کشور در دانشگاه شیراز برگزار شده، باید معطوف به سیاست‌گذاری شود.

مشاور اجتماعی رئیس جمهور اظهار کرد: هویت از این نظر دارای اهمیت است که علاوه‌بر مسائل فرهنگی و تمدنی، ناخودآگاه در عرصۀ سیاسی و با تمامیت ارضی نیز در ارتباط است و علوم انسانی نیز جایگاه مهمی در حیات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دارد؛ هرچند با این حال، این جایگاه به درستی درک نشده است.

او عنوان کرد: هویت ایرانیان، امروز با چهار نوع عنصر هویت‌ساز ملی، دینی، مدرن، قومی مواجه است و اگر نسل‌های جدید نتوانند در هریک از این ابعاد، دیگری‌ها را تشخیص دهند، در آینده‌ای نه چندان دور با هویتی مخدوشی روبه‌رو خواهیم بود.

دکتر ربیعی اضافه کرد: نسل‌های جدید آن‌چنان در معرض برساخت‌های دیگری هستند که اگر تولیدات محتوایی و بحث‌های عمیق جداکنندۀ هویت ایرانی از دیگری نباشد، قطعا با بحران هویت مواجه خواهیم بود.

مشاور اجتماعی رئیس جمهور با بیان اینکه در هویت بین تمدنی و بین قومی نیازمند کمک گرفتن از علوم انسانی هستیم، گفت: اگر نتوانیم یافته‌های علمی و نهضت ترجمه را با تجربه زیسته ایرانی تلفیق کنیم، کمکی به هویت ایرانی نخواهد کرد.

او اظهار کرد: هویت یک دارایی ثابت نیست؛ بلکه سرمایه‌ای مستمر و درحال شکل‌گیری است و بازتعریف هویت در دنیای متلاطم امروز، بدون تجربه زیستۀ ایرانی ممکن نیست؛ در زمان حاضر گفتمان‌های هویتی ایرانی بسیار سیاست‌زده و شعار زده شده و علوم انسانی باید کمک کند تا از این نوع شعارها فاصله بگیریم هویت ایرانی به شکلی پویا و نو با علوم انسانی پیوند بخورد.

صیانت از عناصر هویتی و تعامل هوشمندانه با جریان‌های فکری جهان ضرورتی راهبردی است

سرپرست دانشگاه شیراز نیز در این همایش علمی بیان کرد: حضور اندیشمندان و پژوهشگران برجسته در این رویداد علمی نه تنها نشانۀ اهتمام روزافزون جامعۀ دانشگاهی به مسائل بنیادین و سرنوشت‌ساز کشور است؛ بلکه گواهی بر جایگاه ممتاز علوم انسانی در تعیین مسیر آینده فرهنگی و اجتماعی ملت ایران است.

دکتر علیرضا افشاری‌فر با بیان اینکه این همایش بستری برای تضارب‌آرای عمیق و تبادل اندیشه پژوهشگران علوم انسانی است، اظهار کرد: موضوع هویت نه تنها مساله‌ای نظری نیست بلکه بلکه ضرورتی تاریخی، فرهنگی و تمدنی است.

او ادامه داد: هویت، آیینۀ تمام‌نمای گذشته، حال و آینده هر ملت و گنجینه‌ای از میراث فرهنگی، تاریخی و معنوی است که ما را به خودشناسی و درک موقعیتمان در جهان امروز و فردا فرامی‌خواند.

دکتر افشاری‌فر اظهار کرد: در جهانی که مرزهای فرهنگی به‌سرعت درحال دگرگونی است، صیانت از عناصر اصیل هویتی و در عین حال تعامل هوشمندانه با جریان‌های فکری و تمدنی جهان ضرورتی راهبردی است.

سرپرست دانشگاه شیراز گفت: دانشگاه به‌عنوان نهاد محوری تولید فکر و تحلیل باید در پاسخ‌گویی به پرسش‌های بنیادین در باب هویت ملی پیشتاز باشد و در این مسیر علوم انسانی نقش بی‌بدیلی دارد؛ چراکه نه تنها در فهم و تبیین هویت فردی و جمعی، بلکه در هدایت افکار عمومی شکل‌دهی به گفتمان‌های ملی مؤثرند.

دکتر افشاری‌فر افزود: بررسی ظرفیت‌های آموزشی، پژوهشی و گفتمان‌ساز علوم انسانی در بازتعریف هویت ایرانی و ارزیابی توان این علوم در تعامل مؤثر با نهادهای فرهنگ‌ساز کشور ازجمله آموزش و پرورش، رسانۀ ملی و فضای مجازی و در نهایت ایجاد فضای گفت‌وگوی آزاد و علمی برای رسیدن به راه‌کارهایی عملی در تثبیت و تعالی هویت ملی ایرانیان از اهداف این همایش علمی است.

به گفتۀ شکرالله خاکرند، دبیر همایش بین‌المللی علوم انسانی و هویت ایرانیان، نخستین دورۀ این همایش دوسالانه در سال ۱۴۰۲ برگزار شد و در این دوره نیز، ۲۳۴ چکیده و ۱۲۴مقاله به همایش ارسال شده است که از این شمار، ۹۶ مقاله پذیرش گرفته و قرار است ۳۱ مقالۀ منتخب، طی ۲ روز در ۹ پنل تخصصی ارائه شود.